Diabetes en erfelijkheid: geef ik diabetes door aan mijn kind?

Het is niet ongewoon om te zien dat leden van dezelfde familie diabetes hebben, dus het is normaal dat u zich afvraagt of diabetes erfelijk is. Om u gerust te stellen als u erover denkt om een baby te krijgen, of als u al in verwachting bent, vindt u hier een aantal antwoorden op vragen die u misschien hebt over de mogelijke verbanden tussen diabetes en erfelijkheid.

Is diabetes een erfelijke ziekte?

Diabetes kan niet echt een erfelijke ziekte worden genoemd, in die zin dat er geen “diabetesgen” is dat een vader of moeder aan zijn/haar kinderen doorgeeft. Het is aangetoond dat bepaalde genen inderdaad het risico op het ontwikkelen van diabetes kunnen verhogen, maar hun aanwezigheid in ons DNA betekent niet noodzakelijkerwijs dat we diabetes hebben of zullen hebben [1,2,3,4]. We spreken daarom van genetische aanleg voor diabetes.

Dus waarom is het dan zo dat sommige mensen diabetes hebben wanneer niemand in hun familie het heeft, terwijl anderen met een familievoorgeschiedenis van diabetes gespaard worden? De reden is dat naast erfelijkheid ook andere omgevings- en gedragsfactoren in het spel komen [1,2,3,4,5]. Met andere woorden, een persoon met een familievoorgeschiedenis van diabetes die wordt blootgesteld aan bepaalde risicofactoren, heeft een grotere kans om tijdens zijn/haar leven diabetes te ontwikkelen [2,3].

De impact van erfelijkheid op uw kinderen zal echter niet hetzelfde zijn, afhankelijk van of u diabetes type 1 of type 2 hebt.

Erfelijkheid en diabetes type 1

Ongeveer 10% van de mensen met diabetes type 1 heeft een familielid dat de aandoening ook heeft [4]. Als u of uw partner met dit type diabetes leeft, is er daarom een kleine kans dat uw kind ook "insulineafhankelijk" wordt. Het risico blijft echter relatief laag: het wordt geschat op tussen 1,3% en 4% wanneer de moeder diabetes type 1 heeft en tussen 6% en 9% wanneer het de vader is [1].

Wat kunt u doen om het risico op het doorgeven van diabetes aan uw kinderen te minimaliseren? Helaas is er niet veel dat u persoonlijk kunt doen, omdat men nog steeds niet goed begrijpt hoe de omgevingsfactoren bijdragen tot het uitlokken van diabetes type 1 [3]. Er zijn momenteel echter klinische onderzoeken aan de gang om te zien of het mogelijk is om de progressie van diabetes type 1 te voorkomen en te stoppen bij mensen die risico lopen [4]. In 2019 ontdekte een netwerk van onderzoekers dat de ontwikkeling van diabetes type 1 vertraagd kon worden met teplizumab, een geneesmiddel dat werkt als een immuunsysteemremmer [6].

Erfelijkheid en diabetes type 2

De rol die door de erfelijkheid wordt gespeeld bij het uitlokken van diabetes type 2 varieert van 20% tot 80% [7]. Als alleen u of uw partner last heeft van dit type diabetes, zou het risico op het ontwikkelen van uw kind gemiddeld 40% [7] zijn. Als u beiden diabetes type 2 heeft, neemt het risico dat uw kind ook insulineresistent wordt toe tot ongeveer 70% [7].

Maakt u zich echter geen zorgen, erfelijkheid van diabetes type 2 is verre van onvermijdelijk omdat levensstijl een cruciale rol speelt in de ontwikkeling ervan [2,5,7,8]. Door gezonde dagelijkse gewoonten aan te nemen - een gevarieerd en evenwichtig dieet, goed slapen, gewicht onder controle houden, regelmatig aan lichaamsbeweging doen en vermindering van stress - hebben uw kinderen minder kans om diabetes type 2 te ontwikkelen, zelfs als ze een genetische aanleg hebben [2,5,7,8].

Omdat familieleden meestal een gemeenschappelijke levensstijl hebben, is het een goed idee om het bewustzijn van uw kinderen over diabetes type 2 te vergroten en hen te helpen al op jonge leeftijd te zorgen voor een goed gebalanceerd dieet en een gezonde levensstijl [2,5].