Hypo’s behandelen met een insulinepomp: Een handleiding

Wat is hypoglykemie?

Hypoglykemie treedt op wanneer de bloedglucosespiegel daalt tot een punt dat als schadelijk wordt beschouwd ^{[2, 3]}. Meestal is dit onder een plasmaglucosewaarde van 3,9 mmol/L ^{[2, 3]}. Jouw drempelwaarde kan echter anders zijn, dus je kan dit best met je diabeteszorgteam overleggen om erachter te komen wat voor jou laag is ^[3]. 

Wanneer je een hypoglykemische episode (ook wel 'hypo' genoemd) hebt, kun je last hebben van ^[3]:

• Trillerig zijn of je nerveus voelen
• Honger hebben
• Vermoeidheid
• Duizeligheid of licht in het hoofd
• Verwardheid of prikkelbaarheid
• Snelle of onregelmatige hartslag
• Hoofdpijn
• Onduidelijke spraak of zicht

Ernstigere symptomen van hypoglykemie zijn bewustzijnsverlies of epileptische aanvallen ^[3].

Hypoglykemie is de meest voorkomende bijwerking van glucoseverlagende therapie bij mensen met diabetes ^[2]. Het innemen van insuline of andere medicijnen die je alvleesklier helpen meer insuline te produceren en af te geven, kan hypo’s veroorzaken omdat ze je bloedglucose verlagen ^[3]. 

Naast glucoseverlagende medicijnen zijn er nog een paar andere oorzaken die kunnen leiden tot hypo’s bij mensen met diabetes. Deze omvatten [3]:

• Niet genoeg koolhydraten eten of drinken
• Vasten
• Meer bewegen dan gewoonlijk
• Te veel alcohol drinken zonder voldoende te eten
• Ziek zijn en niet in staat zijn om voedsel binnen te houden

Lees voor meer informatie over de symptomen en oorzaken van hypoglykemie bij mensen met diabetes onze hypoglykemie gids.

Kun je een hypo krijgen met een insulinepomp?

Hypoglykemie is de meest voorkomende bijwerking van insulinetherapie ^[4]. Als je diabetes hebt en insuline gebruikt - via injecties of een insulinepomp - loop je dit risico. In een groot wereldwijd onderzoek onder mensen met diabetes die insuline gebruiken, rapporteerden 4 op de 5 mensen met diabetes type 1 en bijna de helft van de mensen met diabetes type 2 ten minste één keer een hypo in een periode van 4 weken ^[3]. 

Het risico op hypoglykemie kan lager zijn voor mensen die een insulinepomp gebruiken, maar hypo’s kunnen nog steeds voorkomen ^[4].

Hypo’s voorkomen met een pomp

Je kunt helpen om het aantal episodes van hypoglykemie te verminderen door samen met je zorgteam hogere bloedglucosestreefwaarden in te stellen als dit voor jou geschikt is ^[1]. 

Als je bijvoorbeeld vaak hypo’s hebt na een behandeling met meerdere injecties, kun je met een insulinepomp samen met je zorgverlener hogere bloedglucosestreefwaarden instellen door een basale insulinesnelheid in te stellen die lager is dan normaal ^[1]. Dit zal je bloedglucosewaarden verhogen en de frequentie van je hypo’s verminderen ^[1].

Na 6-8 weken in een hoger bloedglucosebereik te zijn gebleven, kan de basale hoeveelheid weer worden verhoogd en kan de bloedglucosedoelwaarde weer dichter bij normaal worden gebracht ^[1]. Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat deze techniek hypoglykemieonbewustzijn kan omkeren ^[1]. 

Bepaalde typen insulinepompsystemen zijn uitgerust met een alarm dat hypo’s voorkomt en de gebruiker waarschuwt dat de bloedglucose is gedaald of gaat dalen ^[5]. 

Sommige onderzoeken hebben aangetoond dat insulinepompen met een geïntegreerde sensor voor continue glucosemonitoring (CGM) kunnen helpen bij het voorkomen van hypoglykemische episodes tijdens de nacht, met behulp van algoritmen die hypo’s voorspellen en de insulinetoediening opschorten ^[6].

Hypo’s voorkomen tijdens het sporten

Om een hypo te voorkomen wanneer je van plan bent om te gaan sporten, kun je de basale hoeveelheid insuline van je pomp tijdelijk verlagen ^[7]. Sommige experts raden aan om een tijdelijke basale hoeveelheid in te stellen van 70% van de gebruikelijke basale hoeveelheid, te beginnen 60 minuten voor de inspanning en 60 minuten erna ^[7]. 

Als je spontaan hebt getraind, moet je aan het begin van de trainingssessie extra koolhydraten nemen om hypo’s te voorkomen ^[7].

Ander onderzoek heeft uitgewezen dat het verlagen van de basale hoeveelheid met 80% of het helemaal stoppen van de pomp een goede optie is om hypo’s te voorkomen na matige of intensieve inspanning drie uur na de lunch ^[8].

Hypo’s behandelen met een insulinepomp

Als je een lichte hypoglykemie hebt, laat de insulinepomp dan draaien ^[9]. Neem 10-20 gram glucose en controleer 10-15 minuten later de bloedglucosespiegel ^[9]. Herhaal deze stappen als de bloedglucose nog steeds laag is ^[9]. 

Als je vaak hypo’s hebt en niet wilt eten om de hypo te behandelen, kun je in plaats daarvan de basale hoeveelheid van je pomp verlagen [1]. Als dit niet werkt, kun je jouw hypo behandelen met glucosetabletten ^[1].

Bij ernstige hypoglykemie (waarbij hulp van derden - hulp van iemand anders - nodig is), moet de insulinepomp worden gestopt ^[9]. Voedsel dat moet worden doorgeslikt, moet worden vermeden, glucogel moet op het tandvlees worden aangebracht en glucagon moet worden toegediend ^[9].

Als de bloedglucosespiegels eenmaal zijn hersteld, is het meestal niet nodig om een koolhydraatrijke snack te eten die lang werkt als je een insulinepomp gebruikt [9]. Als je wel koolhydraten eet, moeten alle extra koolhydraten die je binnenkrijgt na herstel van een hypo worden aangevuld met insuline ^[7].

Sommige experts raden aan om een tijdelijke basale hoeveelheid van 50% in te stellen als je binnen een uur twee keer een hypoglykemie hebt ^[7]. Als de bloedglucosespiegel binnen 2 uur na een hypo hoger is dan 6 mmol/L, moet er geen correctiebolus worden toegediend ^[7]. 

Lees voor meer informatie over de behandeling van milde en ernstige hypo’s ons artikel over behandeling en preventie van hypoglykemie.

Maken pompen hypo’s erger of beter?

Het gebruik van een insulinepomp kan hypo’s helpen voorkomen en de risico's van hypoglykemie verminderen ^[9].

Er zijn echter risico's verbonden aan insulinepompen en de apparaten zijn niet geschikt voor iedereen ^{[9, 10]}.

De voordelen van insulinepompen voor hypo’s

Enkele voordelen van het gebruik van insulinepompen bij hypo's zijn: 

• Flexibiliteit: Insulinepompen kunnen helpen de bloedglucose te verlagen zonder het risico op hypo’s te verhogen, omdat ze meer flexibiliteit mogelijk maken ^{[9, 10]}. In tegenstelling tot traditionele langwerkende insuline, die niet kan worden vertraagd of gestopt als het eenmaal is geïnjecteerd, kan de snelwerkende basale insuline die door een pomp wordt toegediend worden onderbroken, vertraagd, gespreid over een paar minuten of een paar uur, of verhoogd voor verschillende periodes ^[10]. Door deze flexibiliteit kan de gebruiker de instellingen direct aanpassen aan dagelijkse activiteiten of veranderingen in de routine ^[9].
• Precisie: Met pompen kun je insuline ook veel nauwkeuriger toedienen dan met injecties ^[10]. De kleine doses insuline kunnen consistenter en stabieler worden opgenomen ^[10]. Grotere hoeveelheden insuline uit injecties worden daarentegen mogelijk niet goed opgenomen, wat hypoglykemie of hyperglykemie kan veroorzaken ^[10]. 
• Minder nachtelijke hypo’s: insulinepompen worden in verband gebracht met een significante afname van nachtelijke hypoglykemieën in vergelijking met MDI-therapie (meervoudige dagelijkse injectie) ^[5].

Insulinepomp en hypo's: de risico's

Aan de andere kant zijn er enkele aspecten van het gebruik van een insulinepomp die het risico op hypoglykemie kunnen verhogen: 

• Onjuiste instellingen: Verkeerde instellingen in de pomp kunnen hypo's (en hypers) veroorzaken ^[9]. Te veel insuline toedienen, omdat je de bolusdosis te hoog hebt ingeschat of omdat de insuline zich heeft opgestapeld van eerdere doses, kan hypos veroorzaken ^{[1, 9]}.
• Gemotiveerd zijn: Insulinepompen zijn niet de juiste keuze voor iedereen - gebruikers van insulinepompen moeten gemotiveerd zijn en in staat zijn om de technologie op de juiste manier te gebruiken ^[10]. Zonder motivatie heeft insulinepomptherapie niet meer kans van slagen dan injecties om je bloedglucose binnen bereik te houden en zowel hypers als hypo's te vermijden ^[5].
• Gewichtstoename: Gewichtstoename is in verband gebracht met intensieve insulineregimes ^[1]. In één onderzoek werd de grootste gewichtstoename in verband gebracht met een verhoogde frequentie van ernstige hypoglykemieën ^[1].

Het gebruik van een insulinepomp kan hypos helpen voorkomen en de frequentie ervan verminderen ^[9]. Er zijn echter ook risico's verbonden aan het gebruik van een pomp ^{[1, 5, 9, 10]}. Weten hoe je de insulinepomp op de juiste manier gebruikt, is essentieel voor het voorkomen en behandelen van hypos ^{[5, 9, 10]}.

V87_06-2024