Diabetische ketoacidose

Diabetische ketoacidose is de meest voorkomende complicatie van hyperglykemie.

De allereerste beschrijving van diabetisch coma, als gevolg van onbehandelde ketoacidose, dateert uit de 19e eeuw. Het was echter pas in 1923, twee jaar na de ontdekking van insuline, dat diabetische ketoacidose uiteindelijk met succes kon worden behandeld.

Sindsdien heeft de medische vooruitgang ons een beter inzicht gegeven in diabetische ketoacidose en betere oplossingen voor de preventie en behandeling ervan.

Wat is diabetische ketoacidose?

Diabetische ketoacidose is een ernstige complicatie van diabetes als gevolg van insulinedeficiëntie die leidt tot een toestand van hyperglykemie.

Insuline is verantwoordelijk voor het handhaven van een constante toevoer van glucose (suiker) aan cellen in het hele lichaam. Bij mensen met diabetes leidt de afwezigheid van insuline of een lage insulinespiegel tot een slechte glucoseproductie en verstoort het de eliminatie ervan..

Omdat het lichaam geen toegang meer heeft tot zijn belangrijkste brandstofbron, glucose, zoekt het naar een andere energiebron: lichaamsvet (lipiden). Het verbranden van vetten leidt tot de productie van drie stoffen: 

• aceton
• acetoazijnzuur
• bèta-hydroxyboterzuur  

Deze drie stoffen worden ketonen genoemd en de overproductie ervan zorgt ervoor dat het bloed zuurder wordt.

Diabetische ketoacidose wordt daarom gekenmerkt door drie biologische onevenwichtigheden:

• hyperglykemie: glykemie (het suikergehalte in het bloed) is hoger dan 198 mg/dl;
• ketose (verhoogde ketonenwaarden in het lichaam).
• zuurtegraad in het bloed (acidose), gedefinieerd door een bicarbonaatconcentratie in serum ≤324 mg/dl en/of arteriële pH ≤7,3;

Deze toestand komt alleen voor bij diabetische ketoacidose en vormt een medisch noodgeval waarvoor ziekenhuisopname nodig is.

Oorzaken

Twee derde van alle gevallen van ketoacidose treden op bij patiënten met diabetes type 1, voornamelijk bij patiënten die problemen hebben met het stabiliseren van hun bloedglucosewaarden, maar ook bij patiënten die nog niet zijn gediagnosticeerd als diabetisch; het resterende derde deel heeft invloed op diabetes type 2, vooral degenen met slecht gebalanceerde glykemie en prediabetische adolescenten.

Bij diabetes hebben de bloedglucosespiegels de neiging tot jojoën en kunnen ze snel te hoog of te laag worden. Dit type glykemische instabiliteit, dat het optreden van ketoacidose veroorzaakt, kan het gevolg zijn van een aantal verschillende factoren:

• onvoldoende insuline-inname;
• intense stress;
• psychiatrische symptomen;
• een defecte insulinepomp (ontkoppeling of verstopping van de infusieslang);
• ziekte of infectie (meestal van de urinewegen, longen of het spijsverteringsstelsel);
• chirurgische procedures of medicatie.

Bij kinderen kan een verhoogde insulineresistentie als gevolg van puberteit of obesitas het risico op diabetische ketoacidose verhogen.

Symptomen

Symptomen van diabetische ketoacidose kunnen zich binnen een paar uur voordoen. Ze kunnen verschillen tussen kinderen en volwassenen, maar manifesteren zich meestal als:

• extreme dorst;
• vaak en overvloedig urineren;
• fruitige adem (door het uitademen van aceton);
• hevige buikpijn;
• misselijkheid en braken;
• diepe, moeizame ademhaling (bekend als Kussmaul-ademhaling);
• hypotensie (abnormaal lage bloeddruk);
• snelle hartslag (tachycardie);
• uitdroging;
• verlies van eetlust en gewicht.

Complicaties

Complicaties van diabetische ketoacidose kunnen de hartfuncties ernstig beïnvloeden en leiden tot ademhalingsproblemen.

Onbehandelde diabetische ketoacidose kan leiden tot een verminderd bewustzijn, wat vervolgens kan leiden tot coma en zelfs overlijden. Bij volwassenen wordt de mortaliteit vaak veroorzaakt door een verergerende factor, zoals gelijktijdige infectie, naast diabetes.

Behandeling en preventie

Behandeling van diabetische ketoacidose omvat het injecteren van intraveneuze insuline en het toedienen van zoutoplossingen. Het doel is om de zuurtegraad in het bloed en de aanwezigheid van aceton te corrigeren, het bloedvolume te herstellen en glykemie te normaliseren.

Een paar goede gewoonten kunnen helpen bij het voorkomen van het ontstaan van diabetische ketoacidose. Ten eerste, door het insulinebehandelingsprogramma zeer nauwgezet te volgen. Ten tweede, door regelmatig bloedglucose te testen om eventuele waarschuwingsverschijnselen van hyperglykemie te identificeren.

Als er symptomen optreden of als u een abnormaal hoge bloedsuikerspiegel opmerkt, moet u het ketonengehalte in uw urine of in uw bloed testen. Als het niveau te hoog is, neem dan contact op met uw zorgverlener voor onderzoek, advies over de behandeling en begeleiding voor het voorkomen van mogelijke herhaling.