Hypoglycemie: Symptomen & Oorzaken

Wat is hypoglycemie?

Hypoglycemie is een abnormaal lage glucosewaarde in je bloed ^{[1, 2, 3]}.

Bloedglucosewaarden kunnen gedurende de dag variëren, afhankelijk van verschillende factoren ^[1]. Dit is volkomen normaal, zolang het binnen bepaalde 'gezonde' grenzen blijft ^[1]. Als het echter onder een gezonde drempelwaarde zakt, kan het schadelijk zijn ^[1].

Hypoglycemie treedt op wanneer de bloedglucosewaarden zijn gedaald tot een punt dat als te laag en potentieel schadelijk voor je wordt beschouwd ^{[1, 2]}. Voor de meeste mensen betekent dit een bloedglucosewaarde lager dan 70 mg/dL ^{[2, 3]}. Dit getal kan echter verschillen voor jou, dus je moet dit bespreken met je zorgteam ^{[1, 2]}.

Wat veroorzaakt hypoglycemie?

Verschillende factoren kunnen hypoglycemie veroorzaken bij mensen met diabetes. Deze omvatten:

• Onjuiste toediening van insuline. Bijvoorbeeld te veel insuline nemen of insuline op het verkeerde tijdstip in relatie tot lichaamsbeweging of maaltijden ^[3].
• Onvoldoende koolhydraten eten. Dit kan te wijten zijn aan het uitstellen van maaltijden, ze helemaal overslaan of 's nachts vasten ^[3].
• Te veel alcohol drinken, wat ervoor kan zorgen dat je lichaam minder glucose produceert ^[3].
• Te veel bewegen of gewicht verliezen, waardoor je lichaam meer koolhydraten gebruikt of meer van de glycogeenvoorraden in de lever verbruikt ^[3].
• Andere onderliggende aandoeningen hebben, zoals gastroparese (waardoor de maag voedsel later en langzamer dan normaal leegt) of een geleidelijk verlies van nierfunctie ^[3].
• Ziek zijn en moeite hebben met eten of voedsel binnenhouden ^[2].
• Veel stress ervaren [3].
• Toegenomen insulinegevoeligheid kan ook hypoglycemie veroorzaken - dit kan 's nachts gebeuren door lichaamsbeweging of gewichtsverlies ^[3].

Uit een enquête bij diabetes patiënten (leeftijd tussen 16-94 jaar) is gebleken dat over het algemeen onvoldoende voedsel eten de meest voorkomende oorzaak is van ernstige hypoglycemie ^[3] - goed voor 43% van de gevallen bij mensen met diabetes type 1 en 47% bij mensen met type 2 diabetes ^[3].

Risicofactoren voor hypoglycemie

De meest voorkomende risicofactor voor het optreden van hypoglycemie bij mensen met diabetes is agressieve insulinebehandeling om een strakke bloedglucosebeheersing te bereiken ^[3] - dat wil zeggen te veel insuline ^[1]. Sommige mensen zijn echter ook vatbaarder voor het ontwikkelen van hypoglycemie dan anderen.

Enkele van de veelvoorkomende factoren die sommige mensen een verhoogd risico op hypoglycemie geven, zijn onder andere:

• Diabetes type 1 ^[2]
• Het gebruik van insuline [2] - in het bijzonder het niet goed afstemmen van de timing van de insuline, de hoeveelheid of het type koolhydraatinname ^[3]
• Het gebruik van andere diabetesmedicatie die de productie van insuline in uw lichaam stimuleert, zoals sulfonylureumderivaten en meglitiniden ^{[2, 4]}
• Oudere leeftijd - ouder zijn dan 65 jaar ^{[2, 4]}
• Een voorgeschiedenis van ernstige hypoglycemie hebben ^[3]
• Langere tijd diabetes hebben ^[4]
• Langdurig gebruik van insuline ^[4]
• Het hebben van chronische aandoeningen zoals nierziekte, hart- en vaatziekten, hartfalen, cognitieve stoornissen, depressie ^[4]
• Het hebben van kritieke aandoeningen zoals nierfalen of leverfalen, sepsis of ernstig letsel ^[3]

Andere factoren die het risico kunnen verhogen, zijn regelmatig vasten, zoals tijdens de Ramadan ^[4]. Reizen over verschillende tijdzones kan ook de glycemische controle verstoren vanwege onregelmatige maaltijdtijden en maaltijden die niet voldoende koolhydraten bevatten, of onverwacht reizen na het innemen van snelwerkende insuline ^[3].

Sociale determinanten van gezondheid en het risico op hypoglycemie

Er zijn ook sociale factoren die het risico op hypoglycemie bij een persoon bepalen ^[4]. Deze worden 'sociale determinanten van gezondheid' genoemd. Ze omvatten:

• Voedselonzekerheid ^[4]
• Lagere sociaaleconomische status ^[4]
• Beperkte gezondheidsvaardigheden ^[4]
• Behoren tot een etnische minderheidsgroep ^[4]

Een populatiestudie in Californië toonde aan dat mensen met een lager inkomen vaker worden opgenomen in het ziekenhuis met hypoglycemie ^[4]. Financiële moeilijkheden en ongelijke toegang tot gezondheidszorg kunnen ook bijdragen aan een verhoogd risico op hypoglycemie ^[4].

Tekenen en symptomen van hypoglycemie

De reactie van elk individu op een lage bloedglucose is anders, dus de symptomen van hypoglycemie variëren van persoon tot persoon ^[1]. De enige manier om met zekerheid te weten dat je een hypo ervaart, is door je bloedglucosewaarden te controleren ^[1].

Het leren herkennen van je eigen tekenen en symptomen kan echter helpen om de hypo zo snel mogelijk te behandelen ^[1]. Dit is vooral nuttig als het testen van de bloedglucosewaarden niet mogelijk is ^[1].

Vroege waarschuwingssignalen

Over het algemeen zijn er verschillende kenmerkende tekenen en symptomen die kunnen helpen bij het herkennen van een hypo bij jezelf of bij anderen.

Vroege tekenen en symptomen van hypoglycemie bij mensen met diabetes zijn onder andere:

• Er bleek uitzien ^[3]
• Zweten en koude rillingen hebben ^{[1, 3]}
• Trillen of beven ^[3]
• Honger hebben ^[3]
• Angstig of nerveus voelen ^{[1, 3]}
• Prikkelbaar of ongeduldig zijn ^{[1, 3]}
• Hoofdpijn hebben ^[3]
• Misselijkheid ^[1]
• Duizeligheid of licht in het hoofd zijn ^{[1, 3]}
• Snelle hartslag ^[1]
• Zwakte of gebrek aan energie ^[1]

Verdere symptomen van hypoglycemie

Als je bloedglucosewaarden blijven dalen, kan er mogelijk niet genoeg glucose zijn om de normale werking van je hersenen te ondersteunen ^{[1, 3]}. Dit kan leiden tot symptomen zoals:

• Wazig of verminderd zicht ^[1]
• Verwarring ^{[1, 3]}
• Irrationeel gedrag ^[3]
• Desoriëntatie ^[3]
• Spraakproblemen ^{[1, 3]}
• Gevoelloosheid of tintelingen ^[1]
• Moeite met concentreren ^[1]
• Slaperigheid ^[1]
• Problemen met coördinatie ^[1]
• Symptomen tijdens de nacht zoals nachtmerries of roepen in de slaap ^[1]

Ernstige symptomen van een hypo

Als de bloedglucose gedurende een langere periode zeer laag blijft, kunnen de symptomen verergeren. hypoglycemie berooft de hersenen van hun belangrijkste energiebron ^[3] en belemmert hun normale functioneren ^{[1, 2]}. Dit kan leiden tot de volgende ernstige symptomen:

• Bewusteloosheid ^[3]
• Aanvallen (epileptische aanvallen) ^{[1, 3]}
• Coma ^{[1, 3]}
• Overlijden (zeer zeldzaam) ^[1]

Wanneer deze symptomen optreden, kun je niet op eigen kracht herstellen en heb je hulp nodig van iemand anders, dit wordt beschouwd als ernstige hypoglycemie ^[1].

Ernstige hypo's zijn gevaarlijk en moeten direct worden behandeld ^[2].
 

Nachtelijke hypo's

Hypo's kunnen ook optreden terwijl je slaapt ^[2] - dit wordt soms 'nachtelijke hypoglycemie' genoemd ^[3].

Een studie met continue glucosemonitoring (CGM) ontdekte dat onopgemerkte hypoglycemie voorkwam bij 60% van de mensen met diabetes, waarvan ongeveer 74% 's nachts plaatsvond ^[3].

Je kunt nachtelijke hypo's ervaren als:

• Je wakker wordt en je moe, verward of geïrriteerd voelt ^[2]
• Je beddengoed of pyjama's vochtig zijn van het 's nachts zweten ^[2]
• Je 's ochtends hoofdpijn hebt ^[3]
• Je nachtmerries hebt of in je slaap roept ^[2]

Zelfs als je hypos je niet wakker maken of je op dat moment geen symptomen opmerkt, kunnen ze van invloed zijn op je kwaliteit van leven wanneer je wakker bent ^[2]. Lage bloedglucose tijdens je slaap kan invloed hebben op je stemming ^{[2, 3]}, chronische vermoeidheid veroorzaken ^[3] en je werkvermogen beïnvloeden ^[2].

Nachtelijke hypo's verhogen ook het risico op hypo-unawareness gedurende de dag, wat betekent dat je minder snel symptomen van een lage bloedglucose opmerkt en erop reageert gedurende de dag ^{[1, 2]}.

Nachtelijke hypo's komen vooral veel voor bij jonge kinderen met diabetes type 1 - ongeveer 50% ervaart het, vooral onder de 7 jaar ^[3].

Komen de symptomen altijd voor hypoglycemie?

Tijdens hypoglycemie ervaren mensen vaak symptomen die hen waarschuwen dat hun bloedglucosegehalte daalt ^[1]. Echter, veel mensen met diabetes voelen geen symptomen wanneer hun bloedglucose laag is en kunnen daardoor niet merken dat ze een hypo hebben ^[1]. Dit wordt hypoglycemie-unawareness/hypo-unawareness genoemd ^[1].

Naar schatting heeft ongeveer 25% tot 30% van de volwassenen met diabetes type 1 hypoglycemie-unawareness ^[3].

Hypoglycemie-unawareness kan gevaarlijk zijn omdat mensen die dit hebben niet weten dat ze een lage bloedglucose moeten behandelen. Dit verhoogt het risico op het ontwikkelen van ernstige hypoglycemie ^[1]. Mensen met hypoglycemie-unawareness worden ook minder waarschijnlijk wakker als ze 's nachts een lage bloedglucose hebben ^[1].

Sommige mensen hebben een verhoogd risico op hypoglycemie-unawareness ^[1]. Je kunt meer vatbaar zijn voor deze aandoening als je:

• Vaak hypo's hebt. Dit kan ervoor zorgen dat je minder gevoelig wordt voor vroege waarschuwingssignalen ^[1]
• Langdurig diabetes hebt ^[1]
• Je diabetes strak onder controle houdt en intensieve behandeling voor het verlagen van de bloedglucose volgt ^{[1, 3]}

Als je hypoglycemie-unawareness hebt, kan het regelmatig meten van je bloedglucosegehalte - bijvoorbeeld met behulp van een continue glucosemonitor (CGM) - helpen om hypoglycemie te voorkomen ^[1]. Een CGM kan je waarschuwen wanneer je bloedglucosegehalte begint te dalen ^[1].

Als je hypoglycemie-onbewustzijn hebt gehad of als je denkt dat je dit hebt, raadpleeg dan je zorgteam ^[1]. Je bloedglucosedoelwit kan mogelijk aangepast worden ^[1].

Tot slot is het mogelijk om het bewustzijn van hypoglycemie te herstellen door zelfs milde hypoglycemie enkele weken te vermijden ^[1]. Dit helpt je lichaam om hypo-symptomen opnieuw te leren herkennen en erop te reageren ^[1]. Dit kan worden bereikt met een hoger bloedglucosedoelwit, waarover je met je zorgverlener kunt spreken ^[1].

Hoe ernstig is hypoglycemie?

Hypoglycemie kan een ernstige aandoening zijn, vooral als het niet snel wordt herkend en behandeld. Ernstige hypoglycemie kan de cognitieve functie verstoren en leiden tot aanvallen, coma en zelfs overlijden ^[3]. 

Het kan ook negatieve langetermijneffecten hebben op het intellectuele functioneren, met name bij jonge kinderen ^[3]. Er bestaat een mogelijk verband tussen terugkerende episoden van ernstige hypoglycemie en langetermijn cognitieve problemen bij kinderen met diabetes ^[3].

Daarnaast kan hypoglycemie ook het risico op ongelukken vergroten, zoals bij het autorijden ^[3]. Mensen die niet in staat zijn om hypoglycemie te herkennen, hebben naar verluidt een verhoogd risico op verkeersongelukken ^[1].

Hypoglycemie kan ook invloed hebben op het hart ^[3]. Tijdens een hypo moet het hart sneller werken, dus acute hypoglycemie kan gevaarlijk zijn voor oudere mensen met type 2 diabetes en een hartaandoening zoals coronaire hartziekte ^[3]. Bovendien kunnen hypo's mogelijk leiden tot plotselinge hartdood, hoewel dit zeldzaam is ^[1].

Hypoglycemie is een veelvoorkomende complicatie bij zowel type 1 als type 2 diabetes ^[1]. Herhaalde hypo's kunnen gevoelens van angst en onmacht veroorzaken ^[3], maar er zijn maatregelen die u kunt nemen om hypoglycemie te voorkomen, te behandelen en je diabetes onder controle te houden ^[1].

Het leren herkennen van symptomen en regelmatig controleren van je bloedglucose zijn slechts enkele stappen die je kunt nemen ^[1].

Meer te weten komen over hypoglykemie, de voorkoming of behandeling ervan? Raadpleeg jouw zorgteam of lees onze gids over de behandeling van hypoglycemie. Hierin lees je ook de maatregelen die je naasten kunnen nemen als jij zorg nodig hebt.

^V24_09-2023