Roken bij diabetes: waarom en hoe stoppen?
Er bestaat geen twijfel meer over dat roken schadelijk is voor de gezondheid en dat bij mensen met diabetes roken het ontstaan van medische complicaties kan versnellen [1,2]. Gelukkig zijn er verschillende manieren om te stoppen met roken. Maar allereerst is het belangrijk om de kracht, wens en motivatie te vinden om dat te doen. Wat zijn de factoren die je ertoe kunnen brengen om de stap te zetten en “nee” te zeggen tegen roken? En hoe geef je jezelf de beste kans om met succes te stoppen met roken?
Waarom leven met diabetes een goede reden is om te stoppen met roken
Motivatie is een van de sleutelfactoren om een nieuw tabaksvrij leven te beginnen. Laten we eens kijken naar enkele overtuigende cijfers.
De belangrijkste zorg voor rokers die leven met diabetes is het optreden van hart- en vaatcomplicaties [2,3,4]. In wetenschappelijke studies wordt bijvoorbeeld gesuggereerd dat roken bij diabetes het risico op overlijden met 48%, beroerte met 44%, coronaire hartziekte met 54% en myocardinfarct met 52% verhoogt [4]. Sigaretten roken kan ook het risico op nefropathie (nierziekte) verhogen [2,4].
Bovendien wordt door een groot aantal in sigaretten aanwezige stoffen (nicotine, acetaldehyde, vrije radicalen, zware metalen, koolmonoxide) de insulineresistentie groter, terwijl de door de alvleesklier afgescheiden hoeveelheid afneemt [2,3,4]. Dit leidt ertoe dat rokers meer insuline nodig hebben dan niet-rokers om hetzelfde niveau van glycemiecontrole te bereiken [4].
Maakt stoppen met roken het onder controle houden van diabetes gemakkelijker?
De voordelen van stoppen met roken voor mensen met diabetes zijn duidelijk vastgesteld: verminderd risico op macrovasculaire complicaties, nefropathie en insulineresistentie [2,3,4].
Het effect van roken op de bloedsuiker blijft onduidelijk en is slecht onderzocht [2, 4]. Uit een studie bleek dat het risico op een slechte glycemiecontrole hoger is bij rokers, en dit risico normaliseerde na een decennium stoppen met roken [3]. Het is evenwel niet bewezen dat stoppen met roken de controle van diabetes verbetert [2]. Stoppen met roken kan de bloedsuikercontrole zelfs verslechteren, mogelijk vanwege de gewichtstoename die vaak gepaard gaat met stoppen [2].
Zodra je de beslissing hebt genomen om te stoppen met roken, wordt het dan ook aanbevolen om overmatige gewichtstoename te voorkomen, omdat dit je bloedsuiker kan verstoren [2,3].
Advies en tips voor stoppen met roken
Om het ontstaan van complicaties te verminderen of vertragen, raden de American Association of Diabetes (Amerikaanse Diabetesvereniging, ADA) en het National Institute for Health and Care Excellence (Nationale Instituut voor uitmuntende gezondheid en zorg, NICE), in het Verenigd Koninkrijk mensen met diabetes ten zeerste aan te stoppen met roken [3]. Maar hoe geef je jezelf de beste kans op succes?
Allereerst is het raadzaam om hulp te zoeken. In verschillende studies is aangetoond dat de kans op succesvol stoppen met roken groter wordt met psychologische ondersteuning, waaronder persoonlijk advies, en voorschrift van medicatie voor stoppen met roken [1,2]. Uit de resultaten van een studie blijkt dat er een betere doeltreffendheid is na minstens 8 individuele sessies bij een gespecialiseerde psycholoog [1]. Deze psychologische ondersteuning kan ook cognitieve groepstherapie, telefoongesprekken en het gebruik van mobiele applicaties omvatten [1].
Tegelijkertijd kan het ook nuttig zijn om nicotinevervangende producten te proberen: volgens verschillende studies heeft een gebruiker hiermee dubbel zoveel kans op stoppen [2,3]! Kauwgom, inhalatoren, zuigtabletten, neussprays en transdermale pleisters helpen allemaal bij het overwinnen van typische ontwenningsverschijnselen, zoals stemmingswisselingen, angst en rusteloosheid, gewichtstoename en constipatie [1,2,3]. Je kunt overwegen verschillende vormen te testen om te zien wat voor jou het beste werkt. Omdat deze vervangers tijdelijk hartklachten kunnen veroorzaken (pijn op de borst, tachycardie) en het glucosemetabolisme kunnen verstoren, is het raadzaam om het gebruik ervan te beperken tot een vaste tijdsspanne [2].
In elk geval kan het nuttig zijn om je huisarts of zorgverlener te raadplegen voor een persoonlijke beoordeling van je behoeften op het gebied van geneesmiddelen en begeleiding bij het stoppen met roken.
Bronnen:
- L. Garcia-Gomez et al. Smoking cessation treatments : current psychological and pharmacological options. Rev Invest Clin 2019;71(1):7-16. ; doi:10.24875/RIC.18002629.
- Campagna D, Alamo A, Di Pino A, et al. Smoking and diabetes: dangerous liaisons and confusing relationships. Diabetol Metab Syndr. 2019 ; 11:85. Published 2019 Oct 24. doi:10.1186/s13098-019-0482-2.
- K.Kos. Cardiometabolic Morbidity and Mortality with Smoking Cessation, Review of Recommendations for People with Diabetes and Obesity. Curr Diab Rep . 2020 Dec 8;20(12):82. doi: 10.1007/s11892-020-01352-6.
- Mariola Śliwińska-Mossoń and Halina Milnerowicz. The impact of smoking on the development of diabetes and its complications. Diabetes & Vascular Disease Research 2017, Vol. 14(4) 265–276.
